INDIVIDUALIZOVANO UČENjE I POUČAVANjE U SVJETLU PRAVACA „PEDAGOGIJE ESENCIJE“ I TEORIJA ALTERNATIVNIH ŠKOLA

Apstrakt

U radu se prvi put cjelovitije sagledavaju ključne odrednice individualizovanog učenja i poučavanja i vaspitanja učenika u okvirima pravaca „pedagogije esencije“ i teorijskih osnova reprezentativnih alternativnih škola. Metateorijskom analizom ustanovljeno je da se individualizovano učenje i djelotvorno poučavanje u individualno planiranoj nastavi i drugim varijantama sistema individualizovane nastave, kao i ukupan individualizovani vaspitno-obrazovni rad u inkluzivnoj školi mogu pretežno utemeljivati na polazištima i intencijama pravaca „pedagogije esencije“ (pedeutologije, individualne pedagogije, personalističke pedagogije, progresivističke pedagogije i pedocentrističkog pokreta), pogotovo u etapi pedagoško-psihološke dijagnostike, odnosno prepoznavanja i identifikovanja razvojnih potencijala, saznajnih potreba, eventualnih prepreka u učenju i učešću i drugih karakterističnih individualnih osobina učenika. Utvrđeno je da se za planiranje, realizaciju i evaluaciju individualizovanog učenja, poučavanja i cjelokupnog vaspitno-obrazovnog djelovanja u savremenoj školi mogu naći uporišta i u teorijskim osnovama rada u kvalitetnoj školi (teorija kontrole i realitetna terapija), u školi života (humano-lična pedagogija) i u školi u Samerhilu (pedagogija emancipatorskog ili slobodnog vaspitanja), pozitivnim iskustvima i pedagoškim ostvarenjima u tim poznatim alternativnim školama, što je detaljnije prezentovano u radu.