NAUČNA I NASTAVNA POZICIJA ISTORIJE PEDAGOGIJE

Apstrakt

Primarna i sekundarna disciplinarizacija, evolucija razvoja istorije pedagogije kao naučne discipline, metodologija istorijsko-pedagoških istraživanja, predstavljaju aspekte koji su imali uticaj na naučnu i nastavnu poziciju istorije pedagogije. Za teoretičare primarni i sekundarni aspekti disciplinarizacije su dijalektički povezani s obzirom da je pedagogija zajedno sa njenim uže-naučnim disciplinama utemeljena na već postojećem području profesionalnog djelovanja drugih nauka. Značaj izučavanja istorije pedagogije ogleda se u otkrivanju uzročno-posljedičnih veza koje povezuju prošlu i sadašnju pedagošku misao i traženju naučno-validnog objašnjenja o nastajanju razlika u mišljenjima, organizaciji i efektima određenih pedagoških pojava. Istorija pedagogije u toku evolucije svoga razvoja imala je heurističku funkciju, koja je uticala na njeno predmetno-metodološko polje djelovanja (od moralno-vaspitnog do metodološkog, teorijskog i prognostičkog). Naučna i nastavna pozicija istorije pedagogije doprinijela je da ima fundamentalnu ulogu u unapređenju područja vaspitanja i obrazovanja, promovisanju mogućih načina unapređenja nastavne prakse. U radu se želi ukazati na evoluciju razvoja istorije pedagogije kao naučne discipline, zatim akademsku institucionalizaciju istorije pedagogije, te aktuelne probleme u oblasti istorije pedagogije. Dobijeni rezultati teorijskog proučavanja ukazali su na aktuelne probleme u području istorije pedagogije vezane za nedostatak primarnih, sekundarnih i tercijarnih izvora, sve do različitog istorijskog i kulturnog konteksta koji otežavaju pravilno razumijevanje pedagoških saznanja u prošlosti. Perspektive i strategije razvoja istorije pedagogije na osnovu dobijenih rezultata teorijskog proučavanja ne zavise od proširivanja i obogaćivanja teorijsko-metodološki utemeljenih saznanja, već tendencija i dometa zamjene istorijsko-pedagoške deskripcije za naučnu analizu određenog predmetno-metodološkog polja djelovanja. Motivacija za to je selekcija trajnije vrijednog, pozitivnog pedagoškog naslijeđa sve do razvojno-aplikativnih, teorijskih i empirijskih istorijsko-pedagoških istraživanja značajnih za dalji razvoj istorije pedagogije kao naučne discipline.