Razvijeni empatijski kapaciteti kao uslov za kvalitetne međulične veze u školskom okruženju

Apstrakt

Pitanje kvaliteta obrazovnog procesa zahtijeva kvalitetno školsko okruženje, što se može posmatrati na nekoliko nivoa: prvo, kroz kvalitetne međulične veze, a zatim kroz kvalitetan nastavni plan i program i sadržaj nastavnih predmeta te kroz ekologiju školskog okruženja (Relja, 2006). Kvalitetna školska atmosfera zasniva se ne samo na ljudskom/altruističkom pristupu učenicima već i na zadovoljstvu nastavnika, koga odlikuje niz pozitivnih osobina, kao i na zadovoljstvu učenika, koji njeguje pozitivna osjećanja prema autoritetu nastavnika, prema školi i prema obrazovnom procesu u cjelini. Kvalitetne veze počivaju na empatiji, što predstavlja sposobnost za uspostavljanje odnosa prema osjećanjima drugih ljudi. Upravo se kroz empatiju nastavnik, ma kako privremeno, stavlja u položaj svojih učenika i dijeli njihove emocije, a to je zapravo ono što mu omogućava da razumije njihova osjećanja, poteze i probleme i da pozitivno reaguje na njih. Postupajući na taj način, nastavnik pokazuje razumijevanje za potrebe učenika i njihovo blagostanje. Empatija uključuje kako kognitivne tako i emocionalne komponente te stoga, tokom tog procesa, dolazi do sadejstva znanja i emocija. Pošto je mnogi autori posmatraju kao regulatora različitih oblika ponašanja, naročito u kontekstu altruističkog ponašanja (Batson, Duncan, Ackerman, Buckley, and Birch, 1981), empatija predstavlja značajnu vrstu motivacije za altruizam, uzimajući u obzir uspostavljeno emocionalno jedinstvo, što je preduslov za efektivnu i iskrenu interakciju među ljudima te začetnik pažljivog razumijevanja emocionalnog svijeta druge osobe.